اگاهی مسایل جنسی به کودکان
کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه، نشان داده اند که آموزش مناسب در سن مقتضی، نه تنها باعث تشویق رفتار پرخطر نشده است، بلکه فرزندانی که از نظر جنسی به درستی آموزش دیده اند حتی در نوجوانی و جوانی فعالیت جنسی را به مراتب دیرتر شروع کرده اند. لازم به تاکید است همان طور که هر سنی محتوای آموزشی خاص خود را دارد، در آموزش جنسی نیز لازم نیست برخی موارد به شکل زودرس برای کودکان توضیح داده شود و البته در مقابل طبیعی است که دادن اطلاعات لازم به شکل دیرهنگام با افزایش شانس آسیب به سلامت جسمی، روانی و اجتماعی فرد همراه خواهد بود.
حال پرسش مهم این است که چطور مسایل جنسی را به کودکان خویش آموزش دهیم؟
چالش اصلی دیگر در زمینه آموزش مسائل جنسی به کودکان چگونگی پاسخ به سؤالات آنهاست و اینکه اساسا در هر زمینه ای چه نوع اطلاعاتی باید در اختیار کودکان و نوجوانان قرار بگیرد. دکتر حیدری نسب، مشاور و عضو گروه خانواده و سلامت جنسی کلینیک سلامت خانواده در این زمینه معتقد است: مسئله چگونگی پاسخ دهی به سؤالات کودکان و آگاه کردن آنها در زمینه مسائل جنسی، قضیه فرهنگی است و بسته به فرهنگ هر جامعه و خانواده نحوه پاسخ دهی و آشنایی کودک و نوجوان با مسائل جنسی متفاوت است.
توجه محدوده های سنی
نکته بسیار مهم در این میان آن است که والدین و معلمان باید گام به گام با بچه ها بزرگ شوند. اطلاعاتی که در خصوص مسائل جنسی در اختیار کودک ۳ ساله قرار داده میشود، بسیار متفاوت با دختر ۱۳ ساله است. از طرفی عدم آگاهی دادن و طفره رفتن از پاسخ به مسائل بلوغ و سؤالات جنسی، باعث می شود به کنجکاوی های نوجوان تازه بالغ شده دامن زده شود، بنابراین خانواده مهمترین موقعیتی است که بایستی اطلاعات لازم و کافی را به نوجوانش بدهد و آرام آرام به راهنمایی وی بپردازد. جوان زمانی که می خواهد مسائلی در این خصوص را با والدینش در میان بگذارد، بایستی احساس امنیت کند. از طرفی خانواده باید با او صحبت کرده و به او بگویند اگر احساساتی وجود دارد، برای من هم در زمان نوجوانی وجود داشته و نباید ذهن خودت را زیاد درگیر این مسئله کنی. از طرفی اطلاعاتی که در اختیار نوجوان خود قرار می دهد، نباید به گونه ای باشد که باعث کنجکاوی های شدید او شود تا جایی که تحریک شده و به سمت تجربه کردن و فهمیدن مسائل بیان شده روی بیاورد.
نظر متخصصان مسایل جنسی
متخصصان پزشکی اجتماعی در پاسخ به این سؤال که محتوای آموزش مسائل جنسی به کودکان چگونه باید باشد، عنوان می کنند: آموزش جنسی در کودکان آن طور که عده ای تصور می کنند الزاما به روابط جنسی بین انسانها نمی پردازد. مثلا یک کودک پیش دبستانی باید بداند که چه کسی و تا چه حدی می تواند به بدن او دست بزند؛ مثلا اعضای تناسلی او از جمله قسمت هایی است که جز والدین و پزشک کسی حق مشاهده یا لمس آن را ندارد. به تدریج باید در مورد ارزش های خانواده و این که از هر جنسی چه رفتارهایی پذیرفته است یا مسائلی مثل مفهوم حریم خصوصی، با کودکان صحبت نمود و البته باید توجه داشت که بچه ها به طور همزمان از تمام دنیای اطراف (از جمله دوست و آشنا، سایر کودکان و انواع رسانه ها) در حال دریافت اطلاعات هستند.
مسایل جنسی در محدوده سنی مختلف
هرچه سن کودک بالاتر می رود، اثرگذاری دنیای اطراف و به ویژه دوستان او بیشتر می شود و البته پدر و مادر باید بتوانند به درستی و با عبارات قابل فهم برای او به سؤالات وی پاسخ دهند. حتی وقتی والدین احساس می کنند که کودک نگرانی هایی دارد ولی نمی تواند در این خصوص سر صحبت را باز کند، گاه لازم است خودشان به بهانه ای آغاز کننده بحث باشند. بخش عمده ای از این محتوای آموزشی نیز به خود والدین برمی گردد. آنها باید اطلاعات صحیح داشته باشند و بعلاوه باید بدانند در مواجهه با سؤالات کودکان و یا موقعیت هایی مثل کنجکاوی های جنسی آنها (مثلا به بهانه دکتربازی) یا حتی خود ارضایی در این دوران باید چه عکس العملی نشان دهند. واکنش های نادرست و شتاب زده می توانند تأثیرات عمیق بر تربیت و رشد روانی اجتماعی کودکان برجای گذارند.